WYDARZENIA
 Bezpłatne webinaryKonferencje, szkolenia, warsztaty

Mapa mobbingu na uczelniach - analiza wyników
Bardzo dziękuję wszystkim 1805 osobom, które wypełniły ankietę. Bez Państwa głosów diagnoza problemu byłaby niemożliwa.

 

Zobacz krótką prezentację


Mobbing to działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników.

Zjawisko mobbingu na uczelniach nie powinno mieć miejsca. Jednak liczba zgłoszeń, jakie  Fundacja Science Watch Polska otrzymuje od osób pracujących na uczelniach i doświadczających przemocy psychicznej, jest bardzo duża. Dlatego Fundacja zainicjowała opracowanie „Mapy mobbingu na uczelniach” oraz wskazanie tych uczelni, w których zjawisko to jest najbardziej nasilone.

Aby zebrać dane do „Mapy mobbingu” opracowano ankietę zawierającą 12 pytań. Konkretne zachowania mobbingowe przedstawiono na podstawie klasyfikacji Leymanna[1]. Dodatkowo zamieszczono w niej pytanie dotyczące zachowań mobbingowych charakterystycznych tylko dla uczelni wyższych, czyli zachowań naruszających etykę w nauce.

Kwestionariusz w formie elektronicznej był zamieszony na stronie internetowej Fundacji w dniach od 1 lipca do 8 listopada 2022 r. Kwestionariusz wypełniło 1805 osób związanych z uczelniami, w tym 1124 kobiety (62,3%) i 681 mężczyzn (37,7%).

Z analizy ankiet wynika, że aż 1147 osób (63,5%) stwierdziło, że w swoim miejscu pracy zetknęły się z mobbingiem, natomiast 658 osób (36,5%) uważa, że w ich jednostkach mobbing nie istnieje.

Najliczniejszą grupę respondentów stanowiły osoby w wieku 41-50 lat. W tym przedziale wiekowym ankietę wypełniły 602 osoby (33,4%), z których 388 osób (21,5%) czuje występującą w ich miejscu pracy przemoc psychiczną, natomiast 214 osób (11,9%) w tej grupie wiekowej stwierdziło, że nie spotkało się z mobbingiem w miejscu pracy.

Liczbę respondentów z podziałem na wiek i rodzaj udzielonej odpowiedzi (tak/nie) przedstawiono w tabeli 1.

WIEK ZAGŁOSOWALI NA TAK ZAGŁOSOWALI NA NIE  OGÓŁEM
Liczba osób %* Liczba osób %* Liczba osób %*
Do 30 lat 138 7,6 55 3,0 193 10,7
31-40 367 20,3 149 8,3 516 28,6
41-50 388 21,5 214 11,9 602 33,4
51-60 197 10,9 128 7,1 325 18,0
61-70 53 2,9 88 4,9 141 7,8
Powyżej 70 4 0,2 24 1,3 28 1,6
RAZEM 1147 63,5 658 36,5 1805 100,0

Tabela 1. Liczba respondentów z podziałem na wiek i rodzaj udzielonej odpowiedzi.
*Jako 100% przyjęto 1805 osób, które uzupełniły ankietę.

Analiza ankiet pod względem zajmowanego stanowiska w strukturze uczelni pozwala na stwierdzenie, że grupą najbardziej narażoną na mobbing są adiunkci,  co wskazały 423 osoby (23,4%) zajmujące to stanowisko. Drugą co do wielkości grupą narażoną na mobbing są pracownicy niedydaktyczni. W tej grupie mobbing wskazało aż 221 respondentów (12,2%). Do grupy pracowników niedydaktycznych można zaliczyć m.in.: pracowników administracji, pracowników bibliotek, pracowników inżynieryjno-technicznych, specjalistów (starszych specjalistów).

Liczbę respondentów z podziałem na zajmowane stanowisko i rodzaj udzielonej odpowiedzi (tak/nie) przedstawiono w tabeli 2.

STANOWISKO ZAGŁOSOWALI NA TAK ZAGŁOSOWALI NA NIE  OGÓŁEM 
Liczba osób %* Liczba osób %* Liczba osób %*
doktorant 119 6,6 38 2,1 157 8,7
asystent 94 5,2 38 2,1 132 7,3
adiunkt 423 23,4 224 12,4 647 35,8
prof. ucz 170 9,4 145 8,0 315 17,5
prof.  58 3,2 63 3,5 121 6,7
wykładowca 62 3,4 43 2,4 105 5,8
inne 221 12,2 107 5,9 328 18,2
RAZEM 1147 63,5 658 36,5 1805 100,0

Tabela 2. Liczba respondentów z podziałem na zajmowane stanowisko i rodzaj udzielonej odpowiedzi.
*Jako 100% przyjęto 1805 osób, które uzupełniły ankietę.

Najwięcej odpowiedzi w ankiecie – 183 udzielili pracownicy Uniwersytetu Warszawskiego. W tym aż 102 osoby (55,7%) wskazały, że na tym uniwersytecie występuje zjawisko mobbingu.

Drugą uczelnią pod względem liczby oddanych głosów był Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu. Z tej uczelni kwestionariusz ankiety wypełniło 116 osób Wśród pracowników UAM aż 62 osoby (53,5%) wskazuje istnienie zjawiska mobbingu na tej uczelni.

POZOSTAŁE UCZELNIE ORAZ LICZBA ODDANYCH GŁOSÓW W UCZELNIACH >>KLIKNIJ<<

OGÓLNA ANALIZA PYTAŃ ANKIETY

Z analizy pytania dotyczącego atmosfery panującej w pracy wynika, że aż 902 osoby (78,6%) wskazały, że atmosfera na uczelni jest nieprzyjazna i wroga. Niestety, wśród ankietowanych aż 1135 osób (98,96%) wskazało, że pracownicy na uczelni są nierówno traktowani oraz że istnieje na uczelni grupa pracowników traktowanych gorzej.
Jako mobbera aż 963 respondentów (83,7%) wskazało dziekana, 343 osoby (29,9%) wymieniły współpracowników, a rektora uczelni wskazało 190 osób (16,6%).

Najczęstsze zachowania mobbingowe w środowisku akademickim, zgodnie liczbą głosów w ankiecie, dotyczą: obmawiania – co wskazało 769 osób (67,0%), kwestionowania podejmowanych decyzji – 727 osób (63,4%) i publicznego krytykowania pracy – 687 osób (59,9%).

Co drugi pracownik doświadczył w pracy na uczelni odmowy finansowania publikacji lub konferencji oraz ignorowania podczas podziału czynności, np. działań grantowych.
W następstwie doznanego mobbingu aż 948 osób (82,7%) odczuwa spadek własnej wartości, a 849 osób (74%) ma obniżoną zdolność angażowania się w pracę! Ponad połowa respondentów zgłosiła działania mobbingowe, niestety często bezskutecznie.

SZCZEGÓŁOWA ANALIZA PYTAŃ ANKIETY I LICZBA ODDANYCH GŁOSÓW

1. Liczba osób wskazujących na zachowania utrudniające komunikację:

  • ograniczanie możliwości wypowiadania się – 556 osób (48,5%)
  • ciągłe (złośliwe) przerywanie wypowiedzi – 351 osób (30,6%)
  • krzyki, wyzwiska w miejscach publicznych – 224 osoby (19,5%)
  • publiczne krytykowanie pracy – 687 osób (59,9%)
  • nękanie przez telefon lub maile – 391 osób (34,1%)
  • nie stosował działań utrudniających komunikowanie się – 102 osoby (8,9%)
  • inne – 355 osób (31,0%)

ZOBACZ, JAKIE INNE ZACHOWANIA UTRUDNIAJĄCE KOMUNIKACJĘ WSKAZALI ANKIETOWANI >>KLIKNIJ<<

2. Liczba osób wskazujących zachowania naruszające wizerunek:

  • publiczne ośmieszanie – 479 osób (41,8%)
  • sugerowanie zaburzeń psychicznych – 162 osoby (14,1%)
  • rozsiewanie plotek – 675 osób (58,8%)
  • parodiowanie ofiary – 83 osoby (7,2%)
  • obmawianie – 769 osób (67,0%)
  • nie stosował żadnych działań naruszających mój wizerunek – 124 osoby (10,8%)
  • inne – 237 osób (20,1%)

ZOBACZ, JAKIE INNE ZACHOWANIA NARUSZAJĄCE WIZERUNEK WSKAZALI ANKIETOWANI >>KLIKNIJ<<

3. Liczba osób wskazujących zachowania naruszające pozycję zawodową:

  • przydzielanie zadań poniżej kwalifikacji i kompetencji – 428 osób (37,3%)
  • przydzielanie zadań, których nie można wykonać w czasie kodeksowym – 438 osób (38,2%)
  • odbieranie zadań, które zostały już opracowane – 434 osoby (37,8%)
  • rozliczanie zadań nieprzydzielonych – 258 osób (22,5%)
  • kwestionowanie podejmowanych decyzji – 727 osób (63,4%)
  • nie stosował żadnych działań naruszających moją pozycję zawodową – 50 osób (4,7%)
  • inne – 270 osób (23,5%)

ZOBACZ, JAKIE INNE ZACHOWANIA NARUSZAJĄCE POZYCJĘ ZAWODOWĄ WSKAZALI ANKIETOWANI >>KLIKNIJ<<

4. Liczba osób wskazujących zachowania naruszające etykę w nauce:

  • przydzielanie cały czas nowych zadań (np. wykładów) – 459 osób (40,0%)
  • odmawianie finansowania (np. publikacji, konferencji) – 506 osób (44,1%)
  • wymuszanie dopisywania innych pracowników do mojej pracy – 309 osób (26,9%)
  • ignorowanie podczas podziału czynności (np. działań granatowych) – 511 osób (44,6%)
  • nie stosował żadnych działań naruszających etykę – 256 osób (22,3%)
  • inne – 128 osób (11,2%)

ZOBACZ, JAKIE INNE ZACHOWANIA NARUSZAJĄCE ETYKĘ W NAUCE WSKAZALI ANKIETOWANI >>KLIKNIJ<<

5. Liczba osób wskazujących konsekwencje psychofizyczne wywołane mobbingiem:

  • bóle głowy – 465 osób (40,5%)
  • zaburzenia lękowe – 616 osób (53,7%)
  • obniżona zdolność angażowania się w pracę – 849 osób (74,0%)
  • spadek poczucia wartości własnej i bezradność (obniżenie samooceny i samopoczucia) – 948 osób (82,7%)
  • myśli samobójcze – 184 osoby (16,0%)
  • nie wywołał żadnych konsekwencji psychofizycznych – 20 osób (1,7%)
  • inne – 216 osób (18,8%)

ZOBACZ, JAKIE INNE KONSEKWENCJE PSYCHOFIZYCZNE WYWOŁANE MOBBINGIEM WSKAZALI ANKIETOWANI >>KLIKNIJ<<

6. Liczba osób, które podjęły/nie podjęły reakcji na mobbing:

  • tak – 618 osób (53,9%)

ZOBACZ, JAK ANKIETOWANI REAGOWALI NA MOBBING >>KLIKNIJ<<

  • nie – 529 osób (46,1%)

ZOBACZ, DLACZEGO ANKIETOWANI NIE REAGOWALI NA MOBBING >>KLIKNIJ<<

Ankietowane osoby przyznały, że znają aż152 przypadki samobójstw wśród pracowników naukowych.


W tabeli przedstawiono odpowiedzi respondentów w poszczególnych uczelniach z podziałem na osoby, które uważają, że na uczelni występuje mobbing, i osoby, które twierdzą, że na uczelni mobbingu nie ma.

Po kliknięciu na uczelnię otworzy się szczegółowy rozkład odpowiedzi na poszczególne pytania, których udzielili pracownicy tych jednostek.

 

Uczelnia Liczba głosów na TAK % Liczba głosów na NIE % OGÓŁEM
Uniwersytet Warszawski
mazowieckie
102 55,74% 81 44,26% 183
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
wielkopolskie
62 53,45% 54 46,55% 116
Uniwersytet w Białymstoku
podlaskie
45 48,91% 47 51,09% 92
Uniwersytet Gdański
pomorskie
60 66,67% 30 33,33% 90
Uniwersytet Łódzki
łódzkie
45 52,33% 41 47,67% 86
Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie
małopolskie
48 64% 27 36% 75
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
mazowieckie
39 62,9% 23 37,1% 62
Uniwersytet Szczeciński
zachodniopomorskie
30 55,56% 24 44,44% 54
Uniwersytet Śląski w Katowicach
śląskie
30 56,6% 23 43,4% 53
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
małopolskie
36 70,59% 15 29,41% 51
Politechnika Częstochowska
śląskie
9 23,68% 29 76,32% 38
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
małopolskie
22 57,89% 16 42,11% 38
Uniwersytet Zielonogórski
lubuskie
25 69,44% 11 30,56% 36
Akademia Pomorska w Słupsku
pomorskie
22 61,11% 14 38,89% 36
Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki
małopolskie
15 48,39% 16 51,61% 31
Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich w Bydgoszczy
kujawsko-pomorskie
25 73,53% 9 26,47% 34
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
wielkopolskie
19 63,33% 11 36,67% 30
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
lubelskie
24 85,71% 4 14,29% 28
Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
mazowieckie
14 50% 14 50% 28
Uniwersytet Wrocławski
dolnośląskie
25 92,59% 2 7,41% 27
Instytuty badawcze i instytuty PAN
mazowieckie
22 81,48% 5 18,52% 27
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
kujawsko-pomorskie
23 85,19% 4 14,81% 27
Uniwersytet Rzeszowski
podkarpackie
25 100% 0 0% 25
Gdański Uniwersytet Medyczny
pomorskie
24 96% 1 4% 25
Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
śląskie
14 58,33% 10 41,67% 24
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego w Kaliszu
wielkopolskie
9 39,13% 14 60,87% 23
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
dolnośląskie
17 80,95% 4 19,05% 21
Politechnika Wrocławska
dolnośląskie
16 94,12% 1 5,88% 17
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
lubelskie
16 94,12% 1 5,88% 17
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
wielkopolskie
7 43,75% 9 56,25% 16
Politechnika Lubelska
lubelskie
11 68,75% 5 31,25% 16
Politechnika Łódzka
łódzkie
10 66,67% 5 33,33% 15
Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
dolnośląskie
11 73,33% 4 26,67% 15
Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej
mazowieckie
8 57,14% 6 42,86% 14
Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach
świętokrzyskie
7 53,85% 6 46,15% 13
Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza
podkarpackie
11 84,62% 2 15,38% 13
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
warmińsko-mazurskie
11 84,62% 2 15,38% 13
Akademia Kaliska
wielkopolskie
3 25% 9 75% 12
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie
zachodniopomorskie
10 83,33% 2 16,67% 12
Politechnika Śląska (Gliwice)
śląskie
8 72,73% 3 27,27% 11
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
wielkopolskie
11 100% 0 0% 11
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
małopolskie
10 90,91% 1 9,09% 11
Politechnika Gdańska
pomorskie
9 100% 0 0% 9
Politechnika Świętokrzyska w Kielcach
świętokrzyskie
6 66,67% 3 33,33% 9
KUL
lubelskie
6 75% 2 25% 8
Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku -Białej
śląskie
6 75% 2 25% 8
Politechnika Koszalińska
zachodniopomorskie
4 50% 4 50% 8
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu
małopolskie
8 100% 0 0% 8
Uniwersytet Opolski
opolskie
4 57,14% 3 42,86% 7
Uniwersytet Medyczny w Łodzi
łódzkie
7 100% 0 0% 7
Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
małopolskie
6 85,71% 1 14,29% 7
Pomorski Uniwersytet Medyczny
zachodniopomorskie
6 100% 0 0% 6
Uniwersytet Medyczny w Lublinie
lubelskie
5 83,33% 1 16,67% 6
Politechnika Warszawska
mazowieckie
4 66,67% 2 33,33% 6
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
mazowieckie
2 33,33% 4 66,67% 6
Politechnika Białostocka
podlaskie
2 40% 3 60% 5
Śląski Uniwersytet Medyczny
śląskie
3 60% 2 40% 5
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
kujawsko-pomorskie
3 60% 2 40% 5
Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu
dolnośląskie
0 0% 5 100% 5
Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie
mazowieckie
4 80% 1 20% 5
Warszawski Uniwersytet Medyczny
mazowieckie
5 100% 0 0% 5
Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu
mazowieckie
3 60% 2 40% 5
Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie
mazowieckie
4 100% 0 0% 4
Collegium Medicum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika
kujawsko-pomorskie
1 33,33% 2 66,67% 3
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
mazowieckie
3 100% 0 0% 3
Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu
wielkopolskie
2 66,67% 1 33,33% 3
Akademia Sztuki w Szczecinie
zachodniopomorskie
3 100% 0 0% 3
Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu
dolnośląskie
3 100% 0 0% 3
SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny z siedzibą w Warszawie
mazowieckie
3 100% 0 0% 3
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Koszalinie
zachodniopomorskie
1 33,33% 2 66,67% 3
Collegium Humanum - Szkoła Główna Menedżerska
mazowieckie
2 100% 0 0% 2
Akademia WSB
śląskie
2 100% 0 0% 2
Akademia Ignatianum w Krakowie
małopolskie
0 0% 2 100% 2
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Koninie
wielkopolskie
1 50% 1 50% 2
Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie
śląskie
1 50% 1 50% 2
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nysie
opolskie
0 0% 2 100% 2
Akademia Ekonomiczno-Humanistyczna w Warszawie
mazowieckie
0 0% 2 100% 2
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. rotmistrza Witolda Pileckiego w Oświęcimiu
małopolskie
1 50% 1 50% 2
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Staszica w Pile
wielkopolskie
0 0% 2 100% 2
Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
lubuskie
0 0% 2 100% 2
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku
pomorskie
2 100% 0 0% 2
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
podkarpackie
1 50% 1 50% 2
Bydgoska Szkoła Wyższa w Bydgoszczy
kujawsko-pomorskie
0 0% 1 100% 1
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Jana Amosa
wielkopolskie
1 100% 0 0% 1
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie
małopolskie
1 100% 0 0% 1
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Skierniewicach
łódzkie
0 0% 1 100% 1
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Jana Grodka w Sanoku
podkarpackie
0 0% 1 100% 1
Politechnika Poznańska
wielkopolskie
1 100% 0 0% 1
Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie
małopolskie
1 100% 0 0% 1
Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego w Katowicach
śląskie
1 100% 0 0% 1
Państwowa Wyższa Szkoła Wschodnioeuropejska w Przemyślu
podkarpackie
1 100% 0 0% 1
Akademia Sztuki Wojennej w Warszawie
mazowieckie
1 100% 0 0% 1
Akademia Morska w Szczecinie
zachodniopomorskie
0 0% 1 100% 1
Wyższa Szkoła Menedżerska w Warszawie
mazowieckie
0 0% 1 100% 1
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Chełmie
lubelskie
1 100% 0 0% 1
Wyższa Szkoła Zdrowia w Gdańsku
pomorskie
0 0% 1 100% 1
Uniwersytet Medyczny w Białymstoku
podlaskie
1 100% 0 0% 1
Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku
pomorskie
0 0% 1 100% 1
Collegium Da Vinci z siedzibą w Poznaniu
wielkopolskie
1 100% 0 0% 1
Wyższa Szkoła Bankowa w Poznaniu
wielkopolskie
1 100% 0 0% 1
inna

32 76,19% 10 23,81% 42

 

Joanna Gruba

[1] https://www.sw.gov.pl/assets/83/44/95/5c6c99fd50d3ee04fca1e2bbb797304c3769deb6.pdf

1.png6.png6.png3.png3.png3.png3.png