Błędy, przewlekłość i... umarzanie postępowań awansowych? RPO o potrzebie zmian
Zbliża się koniec 2022 roku, a wraz z nim nadchodzi czarny scenariusz dla wielu osób, które rozpoczęły postępowania habilitacyjne i postępowania o nadanie tytułu profesora przed 30 kwietnia 2019 r., czyli zgodnie z Ustawą o stopniach i tytule [1].
Przypomnijmy, że wraz z wejściem w życie tzw. Ustawy 2.0, postępowania habilitacyjne i postępowania o nadanie tytułu profesora, które nie zostaną zakończone do 31 grudnia 2022 r., umarza się albo zamyka się [2].
Wprawdzie w kwietniu 2022 r. Ministerstwo Edukacji i Nauki wprowadziło w zapisie Ustawy zmiany polegające na tym, że umorzone zostają postępowania "prowadzone w pierwszej instancji", ale od kilku miesięcy brakuje jednoznacznej interpretacji, co oznacza termin "pierwsza instancja”. Pytanie w tym zakresie zostało skierowane do Ministerstwa Edukacji i Nauki już pod koniec sierpnia 2022 r. Po dwóch miesiącach Ministerstwo odpowiedziało, że „kwestia stanowi aktualnie przedmiot konsultacji z Radą Doskonałości Naukowej, która jest organem odwoławczym w postępowaniach awansowych i która w zakresie prowadzonych postępowań pełni funkcję centralnego organu administracji rządowej”.
Nadmienić należy, że w okresie od stycznia do kwietnia 2019 r. zgodnie z informacjami podawanymi na stronie Centralnej Komisji [3] wnioski awansowe złożyło prawie 5000 naukowców, podczas gdy od października do grudnia 2019 r. do Rady Doskonałości Naukowej wpłynęły 144 wnioski w sprawie wszczęcia postępowań awansowych [4].
Jest oczywiste, że przy tak dużym napływie wniosków do Centralnej Komisji mogły wyniknąć pewne przesunięcia czasowe. Jednak liczne grono naukowców pozostaje z niezakończonymi postępowaniami, które trwają już ponad trzy i pół roku.
Są to postępowania niezakończone z różnych powodów. Wiele osób jako główną przyczynę niezakończenia postępowań podaje przewlekłość i bezczynność zarówno recenzentów, jak i organów nadających stopnie i tytuły.
Ponadto wiele osób, których decyzje o odmowie nadania stopnia czy tytułu naukowego zostały uchylone przez RDN, mają prowadzone postępowania przez organy pierwszej instancji, czyli przez Rady Dyscyplin.
Są też osoby, których postępowania awansowe zakończyły się decyzją RDN o odmowie nadania stopnia lub tytułu i złożyły skargę do Sądów Administracyjnych. Jeżeli Sąd Administracyjny uchyli decyzję RDN, postępowanie awansowe powinno wrócić ponownie do organu pierwszej instancji i rozpocząć się od nowa.
Jeżeli po 31 grudnia 2022 r. postępowania awansowe zostaną umorzone, to ogromny wysiłek i liczne koszty zarówno psychiczne, jak i finansowe zostają przekreślone.
Oddając wniosek awansowy w 2019 r. żaden naukowiec nie przypuszczał, że jego postępowanie będzie okupione ponad trzyletnim stresem, a w konsekwencji zostanie umorzone z powodu błędnie skonstruowanej ustawy. Tym samym szanse na awans naukowy znikają często bezpowrotnie, gdyż obecnie obowiązująca Ustawa 2.0 zmieniła tryb i warunki ubiegania się o stopień lub tytuł.
O umarzaniu postępowań awansowych pisaliśmy już 6 września 2020 r. w artykule Umarzanie postępowań awansowych. Czy zgodne z Konstytucją?
Złożyliśmy również w tej sprawie pismo do Ministerstwa Nauki oraz Ministerstwa Sprawiedliwości. Pismo do dziś pozostaje bez odpowiedzi.
Niepoprawność odpowiednich przepisów prawa na postawie skarg zgłaszanych przez habilitantów i profesorantów dostrzegł Rzecznik Praw Obywatelskich, który 9 listopada 2022 r. skierował pismo do Przemysława Czarnka, Ministra Edukacji i Nauki z prośbą o rozważenie podjęcia zmian prawnych wynikających z umarzania postępowań awansowych. Mamy nadzieję, że m.in. na skutek tej interwencji odpowiednie zmiany zostaną wprowadzone.
 |
 |
Dlatego zwracamy się z prośbą o rozpowszechnienie informacji dotyczącej umarzania postępowań oraz o zgłaszanie się do Fundacji Science Watch Polska osób, których starania o awans mogą zostać naruszone.
Zgłoszenia można przysyłać mailem na adres - Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Joanna Gruba
[1] https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20030650595/U/D20030595Lj.pdf
[2] https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20220001010/O/D20221010.pdf
[3] https://www.ck.gov.pl/articles/newsId/77/id/18.html
[4] https://www.rdn.gov.pl/sprawozdania.sprawozdania-roczne-z-dzialalnosci-organu.html
